ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರೈತರು ಹಲವಾರು ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಇವು ಯಾವ ರೂಪದ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಅವು ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ಕೆಲವರಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ಇಂತಹ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳಲ್ಲಿ ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು (Nitrophosphate Fertilizers) ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿವೆ. ಇವು ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಸಾರಜನಕ (N) ಮತ್ತು ರಂಜಕ (P) ಪೊಟ್ಯಾಶಿಯಂ (ಪೊಟ್ಯಾಶಿಯಂ ಆಯ್ಕೆ) ಎಂಬ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಲಭ್ಯವಾಗುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪೋಷಕಾಂಶ ನಷ್ಟವು ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ, ಈ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೆಚ್ಚು. ಬನ್ನಿ, ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಎಂದರೆ ಏನು?
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಒಂದು ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಗ್ರ್ಯಾನುಲೇಟ್ ಮಾಡಿದ ಸಂಯುಕ್ತ ರಸಗೊಬ್ಬರ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾರಜನಕ ಮತ್ತು ರಂಜಕ ಎರಡೂ ಸೇರಿವೆ. ತಯಾರಕರು ಪೊಟ್ಯಾಶ್ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಅಥವಾ ಗಂಧಕ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಅದು ಅವರ ಆಯ್ಕೆ.
- ನೈಟ್ರಜನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಮೋನಿಯಾಕಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ (NH₄⁺) ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದು, ನೀರಿನ ಜೊತೆ ಲಿಚಿಂಗ್ ಆಗಿ ನಷ್ಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
- ಫಾಸ್ಫರಸ್ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಹಾಗೂ ಸಿಟ್ರೇಟ್ನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬೇರುಗಳಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಕೆಲವು ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ, ಮ್ಯಾಗ್ನೀಶಿಯಂ, ಗಂಧಕ (Sulfur) ಮುಂತಾದ ದ್ವಿತೀಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು (Micronutrients) ಕೂಡ ಇರಬಹುದು.
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ಗಳ ವಿಶೇಷತೆಗಳು
ಯೂರಿಯಾ ಅಥವಾ ಡಿಎಪಿ (DAP) ಮುಂತಾದ ಏಕ ಪೋಷಕ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳಿಗಿಂತ ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಒಂದೇ ಕಣದಲ್ಲಿವೆ. ಇದರಿಂದ ಪೋಷಕಾಂಶ ಸಮತೋಲನವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಬೆಳೆ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಏಕಸಮಾನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:
- ಸಮತೋಲನ ಪೋಷಣಾ ಪೂರೈಕೆ: ಸಾರಜನಕ,ರಂಜಕ ಎರಡನ್ನೂ ಒಂದೇ ರಸಗೊಬ್ಬರದಿಂದ ನೀಡಬಹುದು.
- ನಿಯಂತ್ರಿತ ಬಿಡುಗಡೆ: ಅಮೋನಿಯಾಕಲ್ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಪೋಷಕಾಂಶ ನಷ್ಟ ಕಡಿಮೆ.
- ಉತ್ತಮ ಶೋಷಣಾ ದಕ್ಷತೆ: ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ತಕ್ಷಣ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ; ಸಿಟ್ರೇಟ್ ಕರಗುವ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪೂರೈಕೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಬೇರು ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೆರವು: ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಬೇರು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಬೆಳೆ ಬರ (drought) ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
- ಉತ್ತಮ ಬೆಳೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆ: ಸಮತೋಲನ ಪೋಷಣೆ ಫಲ ಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
- ಎಲ್ಲಾ ಮಣ್ಣಿಗೂ ಸೂಕ್ತ: ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಕೊರತೆಯಿರುವ ಅಥವಾ ಮಳೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ.
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಬೇಕು
ರಸಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಬಳಸುವ ವಿಧಾನವು ಬೆಳೆ, ಮಣ್ಣಿನ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ವಿಧಾನದಿಂದ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಾನಗಳು ಇಂತಿವೆ:
- ಎರಚುವುದು (Broadcasting): ಬೀಜ ಬಿತ್ತುವ ಮೊದಲು ಅಥವಾ ಮೊಳಕೆ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಸಮವಾಗಿ ಎರಚಿ, ಮೇಲ್ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿ.
- ಬೇರಿನ ಹತ್ತಿರ ನೀಡುವುದು (Basal Placement): ಬಿತ್ತನೆ ಅಥವಾ ನೆಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೇರು ಹತ್ತಿರ ನೀಡಿದರೆ ಪೋಷಕಾಂಶ ಶೋಷಣಾ ದಕ್ಷತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
- ಡ್ರಿಪ್ ನೀರಾವರಿ (Fertigation): ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ಡ್ರಿಪ್ ಮೂಲಕ ನೀಡಬಹುದು. ಇದು ನಿಖರ ಪೋಷಣೆಗೆ ಸೂಕ್ತ ವಿಧಾನ.
ಸಲಹೆ: ಭಾರಿ ಮಳೆಗೆ ಮುನ್ನ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಎರಚಬೇಡಿ. ಪೋಷಕಾಂಶ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಹರಿದುಹೋಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಜನಪ್ರಿಯ ಮಾದರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್ಗಳು
| ರಚನೆ | ಪೋಷಕಾಂಶ ಪ್ರಮಾಣ (N:P:K) | ಉಪಯೋಗ |
| 20:20:0:13 | ಸಮ ಪ್ರಮಾಣದ N ಮತ್ತು P | ಬೆಳೆ ಪ್ರಾರಂಭದ ಹಂತ |
| 15:15:15 | ಸಮತೋಲನ NPK | ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ |
| 16:20:0 | ಹೆಚ್ಚು ಫಾಸ್ಫರಸ್ | ಬೇರು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ |
| 20:10:10 | ಸಮತೋಲನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ | ಎಲೆ ಮತ್ತು ಫಲ ಹಂತಕ್ಕೆ |
ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ರಾಂಡ್ಗಳು: FACT NP, Paradeep Phosphates Navratna NP, ಮತ್ತು RCF (Rashtriya Chemicals & Fertilizers) NP.Mahadhan.
ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಏಕೆ ಸೂಕ್ತ?
ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಷಕಾಂಶ ಬೇರಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿದುಹೋಗುವುದು(Leeching) ಮತ್ತು ಕೊಚ್ಚಿ ಹೋಗುವುದು (Runoff) ನಷ್ಟ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ:
- ಅಮೋನಿಯಾಕಲ್ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಲಿಚಿಂಗ್ಗೆ ಕಡಿಮೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ.
- ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಭಾಗಶಃ ಸಿಟ್ರೇಟ್ನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದು, ಬೇಗ ಹರಿದುಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ.
- ನಿಧಾನ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾರಣದಿಂದ, ಮಳೆ ನಂತರವೂ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಪೋಷಕಾಂಶ ಪೂರೈಕೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ.
ಹೀಗಾಗಿ ಮಳೆಪೋಷಿತ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಇದು ಉತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆ.
ಪೋಷಕಾಂಶ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಮಾದರಿ
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ನಿಂದ ಪೋಷಕಾಂಶ ಬಳಕೆ ಹಂತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ:
- ಪ್ರಾರಂಭ ಹಂತ: ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಬೇರುಗಳಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಲಭ್ಯ.
- ಮಧ್ಯ ಹಂತ: ಅಮೋನಿಯಾಕಲ್ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಂಡ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ.
- ಅಂತಿಮ ಹಂತ: ಸಿಟ್ರೇಟ್ ಕರಗುವ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಫಲ ಧಾರಣೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ರೀತಿಯ ಪೋಷಣೆಯಿಂದ ಬೆಳೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೂ ಸಮತೋಲನ ಪೋಷಣೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಮಣ್ಣಿನ pH ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ;
ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ “ನ್ಯೂಟ್ರಲ್” (ಮಧ್ಯಸ್ಥ) ರಸಗೊಬ್ಬರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ — ಅಂದರೆ, ಇದು ಮಣ್ಣನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಆಮ್ಲೀಯ (acidic) ಅಥವಾ ಕ್ಷಾರೀಯ (alkaline) ಆಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
- ನೈಟ್ರಜನಿನ ರೂಪದ ಪ್ರಭಾವ:
- ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ನಲ್ಲಿ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಮೋನಿಯಾಕಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ (NH₄⁺) ಇರುತ್ತದೆ.
- ಸಸ್ಯಗಳು ಈ ರೂಪದ ನೈಟ್ರಜನವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅಯಾನ್ಗಳು (H⁺) ಮಣ್ಣಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತವೆ.
- ಇದರಿಂದ ದೀರ್ಘಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣು ಸ್ವಲ್ಪ ಆಮ್ಲೀಯವಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಬಹಳ ಅಲ್ಪ — ಯೂರಿಯಾ ಅಥವಾ ಅಮೋನಿಯಂ ಸಲ್ಫೇಟ್ನಷ್ಟು ಬಲವಾದುದಲ್ಲ.
- ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಭಾಗದ ಪ್ರಭಾವ:
- ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ನಲ್ಲಿನ ಫಾಸ್ಫರಸ್ ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಮ್ಲದಿಂದ ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ.
- ಇದು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸಿಟ್ರೇಟ್ನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ pH ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರದು.
- ಹೀಗಾಗಿ ಇದು ನ್ಯೂಟ್ರಲ್ ಸ್ವಭಾವದ ಪೋಷಕಾಂಶ.
- ಒಟ್ಟಾರೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ:
- ಅಮೋನಿಕಲ್ ನೈಟ್ರೋಜನ್ (ಸ್ವಲ್ಪ ಆಮ್ಲೀಯ) + ನ್ಯೂಟ್ರಲ್ ಫಾಸ್ಫರಸ್ = ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಅಥವಾ ಬಹಳ ಸೌಮ್ಯ ಆಮ್ಲೀಯ ಪರಿಣಾಮ.
- ಹೀಗಾಗಿ ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ pH 6.0–7.0 ನಡುವಿನ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತ.
ಇತರ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹೋಲಿಕೆ
| ರಸಗೊಬ್ಬರ | ಮಣ್ಣಿನ pH ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ | ಸ್ವಭಾವ |
| ಯೂರಿಯಾ (Urea) | ಮಣ್ಣನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆಮ್ಲೀಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ | ಬಲವಾದ ಆಮ್ಲೀಯ |
| ಅಮೋನಿಯಂ ಸಲ್ಫೇಟ್ | ಅತ್ಯಂತ ಆಮ್ಲೀಯ | ತೀವ್ರ ಆಮ್ಲೀಯ |
| ಡಿಎಪಿ (DAP) | ಸ್ವಲ್ಪ ಆಮ್ಲೀಯ | ಮಧ್ಯಮ ಆಮ್ಲೀಯ |
| ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ | ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ಬದಲಾವಣೆ | ನ್ಯೂಟ್ರಲ್ ಅಥವಾ ಸೌಮ್ಯ ಆಮ್ಲೀಯ |
| ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ನೈಟ್ರೇಟ್ | ಸ್ವಲ್ಪ ಕ್ಷಾರೀಯ | ನ್ಯೂಟ್ರಲ್–ಕ್ಷಾರೀಯ |
ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಅರ್ಥ
- ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಅನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಬಳಸಿದರೂ, ಮಣ್ಣಿನ pH ಹೆಚ್ಚು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
- ಆದರೆ ನಿಮ್ಮ ಮಣ್ಣಿನ pH ಈಗಾಗಲೇ 6 ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ (ಆಮ್ಲೀಯ) ಇದ್ದರೆ, ಲೈಮ್ ಅಥವಾ ಡೋಲಮೈಟ್ ಅನ್ನು 2–3 ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನೀಡುವುದು ಒಳಿತು.
- ಜೊತೆಗೆ ಜೈವಿಕ ಪದಾರ್ಥಗಳು (ಕಂಪೋಸ್ಟ್, ಎಫ್ವೈಎಂ, ಹಸಿರು ಗೊಬ್ಬರ) ನೀಡುವುದರಿಂದ ಮಣ್ಣು pH ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ.
ನೈಟ್ರೋ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು ಆಧುನಿಕ ಕೃಷಿಗೆ ಒಂದು ಸಮತೋಲನ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಹಾರ. ಸಾರಜನಕ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಫರಸ್ ಎರಡನ್ನೂ ಒಂದೇ ಬಾರಿ ಪೂರೈಸುವುದರಿಂದ, ಕೆಲಸ ಹಾಗೂ ಖರ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪೋಷಕಾಂಶ ನಷ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತಯಾರಕರು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪನ್ನದ ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್ ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಇದು ನೈಟ್ರೋಫೋಸ್ಪೇಟ್ ಗೊಬ್ಬರ ಅಥವಾ ಬೇರೆಯೋ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ನಮೂದಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
.
